Wat zijn mijn rechten tijdens een verhoor?
-Het recht op een advocaat is van toepassing op het eerste verhoor waaraan de verdachte wordt onderworpen, Je mag dus een advocaat raadplegen en je door hem laten bijstaan tijdens het politieverhoor. Dit recht bestaat uit twee onderdelen. Enerzijds heb je een consultatierecht en anderzijds heb je een bijstandsrecht. Het consultatierecht houdt in dat je voorafgaand aan het verhoor vertrouwelijk overleg mag plegen met een advocaat. Het bijstandsrecht houdt in dat je je tijdens het verhoor mag laten bijstaan door een advocaat.
Het bijstandsrecht van de advocaat heeft uitsluitend het bewaken van de volgende rechten voor ogen:
de eerbiediging van het recht zichzelf niet te beschuldigen en van de keuzevrijheid om een verklaring af te leggen, te antwoorden op de gestelde vragen of te zwijgen;
de wijze waarop de ondervraagde persoon tijdens het verhoor wordt behandeld, waaronder het al dan niet kennelijk uitoefenen van ongeoorloofde druk of dwang;
Ieder gerechtelijk verhoor begint met een beknopte mededeling van de feiten waarover de ondervraagde persoon zal verhoord worden. Daarnaast zal de betrokken persoon ook op de hoogte worden gebracht van zijn minimumrechten:
Als ondervraagde mag je vragen dat alle vragen en antwoorden letterlijk genoteerd worden;
Je kan vragen dat bepaalde opsporingshandelingen worden verricht of een bepaald verhoor
wordt afgenomen;
Je kan niet verplicht worden jezelf te beschuldigen.
De persoon die verhoord zal worden over misdrijven waarvan hij verdacht wordt, zal over een aantal bijkomende rechten kunnen beschikken. Die rechten verschillen naargelang de verdachte al dan niet van zijn vrijheid is beroofd.
Je kan niet verplicht worden om jezelf te beschuldigen;
Je hebt de keuze om na de bekendmaking van jouw identiteit een verklaring af te leggen, te
antwoorden op de gestelde vragen of te zwijgen;
Je hebt het recht om vóór het eerste verhoor een vertrouwelijk overleg te hebben met een
advocaat naar keuze of een toegewezen advocaat, in zoverre de feiten die je ten laste kunnen gelegd worden een misdrijf betreffen waarvan de straf aanleiding kan geven tot het verlenen van een bevel tot aanhouding, met uitzondering van verkeersmisdrijven.
De kennisgeving van de in artikel 47bis van het Wetboek van strafvordering bedoelde rechten van verdediging en de regelmatigheid van het verhoor.
Gedurende het verhoor heeft zowel de verdachte als de advocaat het recht om het verhoor eenmalig gedurende een kwartier te onderbreken om opnieuw een vertrouwelijk overleg te plegen. Ook wanneer nieuwe strafbare feiten aan het licht komen, hebben de verdachte en de advocaat het recht om vertrouwelijk overleg te plegen. Vertrouwelijk overleg moet uiteraard plaatsvinden zonder het bijzijn van politieambtenaren.
6.1 Spreken is zilver (voor de flikken), zwijgen is goud
Tijdens een verhoor wil de politie informatie van je krijgen, je hebt het recht om te zwijgen en het is verstandig van dit ook effectief te doen. Alles wat je zegt kan, en zal tegen je gebruikt worden, hou dit in je hoofd! Door te spreken is er veel kans dat je jezelf in gevaar brengt, elk woord dat je zegt en zelfs je lichaamstaal is een bron van informatie voor de politie. Zeker als je geen advocaat hebt geraadpleegd, wil je hen geen informatie geven waarvan je niet weet wat de consequenties kunnen zijn. De politie is getraind in ondervragingen en in psychologie/psychologische trucjes, ga er altijd vanuit dat alls wat zij doen voortkomt uit de wens informatie te krijgen om jou erbij te lappen.
Indien je in groep wordt opgepakt, is het altijd het veiligst ervan uit te gaan dat iedereen zwijgt. Zelfs zeggen dat jij ‘het’ niet gedaan hebt of van niets weet, is gevaarlijk, vooral voor medeactivisten:
Vb: je bent op een betoging en er wordt grafitti gespoten, samen met nog negen mensen worden jullie hiervoor gearresteerd. Als jij verklaard dat je niet gespoten hebt, en zeven anderen doen dit ook, maar twee personen besluiten om te zwijgen, zal er naar alle waarschijnlijkheid op deze twee personen druk worden uitgeoefend omdat de politie denkt dat zij het waren. Als je niets zegt, kan de politie niets bewijzen tegen jou en ook niet tegen eventuele mede-activisten.
De politie heeft allerlei psychologische en fysieke trucjes om ervoor te zorgen dat je toch je mond opendoet, bereid je hier op voor en trap er niet in! Lang vastzitten is psychologisch zwaar en als het een zware actie/betoging/arrestatie was, zal je misschien behoefte hebben aan menselijk contact….
good cop/bad cop: als er een flik 4 uur tegen je heeft geschreeuwd en je voor alles heeft uitgemaakt wat mooi en lelijk is en ze sturen daarna een andere agent die binnenkomt met koffie en zegt dat ze je er niet bij willen lappen en dat ze je willen helpen en blablabla, is het soms moeilijk om niet op de laatste in te gaan, het is één van de meest gekende trucjes, maar de flikken blijven het gebruiken, net omdat het zo effectief is
(geveinsde) sympathie: vaak is er wel één of andere flik die beweert sympathie te hebben voor je zaak of voor je actie, maar hij/zij ‘doet gewoon zn job’ -> trap ook hier niet in, zelfs als de flik werkelijk sympathie heeft voor je standpunt, hij/zij doet nog altijd zn job en die job is van jou erbij te lappen
liegen over andere verklaringen/bewijsmateriaal: indien je met een groep vastzit, zeggen de flikken vaak tijdens je verhoor dat de rest wel meegewerkt heeft, of dat er dingen over jou zijn gezegd door de anderen, hou altijd in je hoofd dat waarschijnlijk iedereen gezwegen heeft, en dat ze ook van jou tegen de anderen hebben gezegd dat jij je mond hebt opengedaan. En zelfs als iemand zijn mond (al dan niet belastend voor jou) heeft opengedaan, is het nog steeds veiliger als jij ook niet nog eens info verschaft (je weet nooit wat ze effectief al weten en wat niet en het is veiliger als ze niets weten)
ouders/familie/vrienden: de flikken zullen je proberen pakken op je ‘zwakke’ punten, je ouders zullen teleurgesteld zijn, of we hebben met je ouders gebeld en je mama vind dat je een verklaring moet afleggen…
“kwijtschelding” of stafvermindering: soms wordt er in ruil voor een verklaring of medewerking aan het onderzoek een strafvermindering of ‘het verdwijnen van dingen uit je dossier’ aangeboden, de lijkt verleidelijk, maar zonder jou verklaring hebben ze geen bewijs tegen jou en als ze dat wel hebben omdat je een verklaring afleggen, wegen de consequenties voor jou of je vrienden dan op tegen de kwijtschelding? Bovendien is er veel kans dat ze pas iets tegen je kunnen doen als je een verklaring aflegt, dus als je niets zegt, heb je die strafvermindering waarschijnlijk niet eens nodig….
Indien ze geen bewijsmateriaal kunnen voorleggen, kunnen ze je aanhouding niet verlengen, als je zwijgt kom je er waarschijnlijk met twaalf of zes uur vanaf, hou in je hoofd dat ze je niet voor eeuwig daar kunnen houden en zelf niet voor heel lang.