Een huiszoeking is een maatregel die genomen kan worden in een gerechtelijk onderzoek. Dankzij deze maatregel kan men gegevens m.b.t. misdrijven opsporen in privéplaatsen. Politieambtenaren mogen niet zomaar jouw huis betreden en een huiszoeking verrichten. Artikel 15 van de Grondwet stelt letterlijk: “De woning is onschendbaar; geen huiszoeking kan plaatshebben dan in de gevallen die de wet bepaalt en in de vorm die zij voorschrijft”. Principieel mag niemand jouw huis betreden zonder dat jij je uitdrukkelijke toestemming hebt gegeven, dat verbod is ook van toepassing op de politie. De huiszoeking op bevel van een onderzoeksrechter is een uitzondering op het verbod op het betreden van de privéplaats. In dergelijk geval kan je de huiszoeking niet weigeren. Als politieambtenaren vragen om je huis te betreden, heb je het recht om het huiszoekingsbevel dat door de onderzoeksrechter ondertekend is, te bekijken. Als dit niet kan worden voorgelegd, hebben de politieambtenaren niet het recht om je woning te betreden. Tussen 21u ’s avonds en 5u ’s ochtends mogen er geen huiszoekingen plaatsvinden.
“De woning is onschendbaar” betekent dat de plaats waar jij woont, onschendbaar is, ookal is dit niet je eigendom (ook bij huurhuizen, koten, kraakpanden… geldt de wet op huisvredebreuk). Bovendien i s het bij een huiszoeking enkel toegelaten dat de flikken de ruimtes doorzoeken van degene op wiens naam het huiszoekingsbevel staat: als ze voor jou komen en je woont samen met 5 andere mensen, zullen ze jouw kamer en alle gemeenschappelijke ruimtes in het huis mogen doorzoeken, maar dus niet de kamers van de 5 anderen. Je moet wel ‘officieel’ kunnen aantonen dat dat je kamer is (door bijvoorbeeld papieren met je naam op op je bureau ofzo… en er zijn enkele uitzonderingen waarbij ze heel het huis mogen doorzoeken). Normaalgezien komen de flikken eerst op het adres waar je officieel ingeschreven staat, daarna kunnen ze een tweede huiszoeking aanvragen voor je eventuele verblijfsadres. Indien je vermoedt dat er een huiszoeking gaat plaatsvinden, praat hier dan over met je huisgenoten, van het moment dat iemand ze binnen laat, geldt de huisvredebreuk niet meer (ze zijn binnen gelaten) en mogen ze beginnen met de huiszoeking.
Er bestaan enkele uitzonderingen op de algemene regeling betreffende huiszoekingen, we vermelden ze hieronder:
Huiszoeking bij betrapping op heterdaad
In het geval van een betrapping op heterdaad kunnen de procureur des Konings en zijn hulpofficieren een huiszoeking verrichten zonder een bevel van de onderzoeksrechter. Deze huiszoeking kan ook ’s nachts plaatsvinden. Dit type huiszoeking is enkel toepasbaar wanneer het misdrijf op heterdaad werd vastgesteld voorafgaand aan de huiszoeking.
Huiszoeking met toestemming van een bewoner van het huis
In het geval dat je als bewoner van je huis toestemt, kan de politie overgaan tot een huiszoeking zonder dat een bevel van de onderzoeksrechter vereist is. De toestemming moet wel schriftelijk en voorafgaand aan de huiszoeking plaatsvinden. Je hebt het recht om nadien nog je toestemming in te trekken.