Op hun website kondigt de gemeente Amsterdam in Mei trots aan dat, ondanks de recessie, een groot aantal investeerders geïnteresseerd zijn in het Zeeburgpad/Cruquiusweg gebied, gemakkelijk vergetende hierbij dat verschillende burger organisaties al jaren met de gemeente in strijd zijn over de plannen voor dit gebied.
Het Kopgebouw. Zijn wij in Amsterdam of Dubai?
In hun eigen documenten uit mei 2011 zegt de gemeente dat de nieuwe benadering voor dit gebied er een is van “laat de markt leiden, en de gemeente volgen”. In andere woorden -alle macht naar de geldmakers.
Het exacte plan dat word voorgesteld is die van een luxueuze jachthaven voor boten vanaf 9 meter. Gezien het aantal kleinere boten momenteel aanwezig in het gebied, klinkt dit niet als een plan dat toekomt aan de huidige bewoners van dit gebied.
De kroon van deze voorgestelde marina moet het controversiële zogeheten ‘Kopgebouw’ worden -een gebouw dat deze naam duidelijk draagt omdat des te hoger de verdieping de breder het gebouw word, haast een beangstigende stap naar ultramoderne architectuur. Het moet plaats gaan bieden aan een vijf-sterren hotel, kantoorruimtes, een cafe, conferentie ruimtes, fitness clubs en een parkeergarage. Momenteel staan, in de directe omgeving van de voorgestelde locatie van het “Kopgebouw”, bij de rotonde aan het eind van de Th. K. van Lohuizenlaan, verscheidene historisch waardevolle pakhuizen die omgebouwd zijn tot woonhuizen. De ongelijkwaardigheid tussen heden en toekomst is gewoonweg bijna schokkend.
De reacties op internet van verschillende bewoners op de plannen voor het “Kopgebouw” variëren ergens tussen “aanmatigend” en “megalomaan”. Wanneer je het computer getekende model van het toekomstige gebouw bekijkt op de website www.kopgebouw.nl is dit inderdaad de reactie die het teweeg kan brengen, vooral door het enorme, haast groteske contrast in stijl tussen de hoogst moderne steriliteit van het commerciële “Kopgebouw” en het bloeiende dichtbevolkte woongebied rondom de voorgestelde locatie.
Nu is het belachelijke aspect van deze kwestie, wanneer we een lid van de SP Zeeburg mogen geloven, dat het werkelijke ontwikkelingsplan van het gebied stamt uit 1943, en sindsdien nooit werkelijk is gewijzigd of verbeterd.
Volgens de wet moeten stadsvernieuwingsplannen in ieder geval eens in de tien jaar worden herzien. Wanneer het oorspronkelijke stadsvernieuwingsplan van dit gebied zou worden herzien zou dit jaren gaan duren en de kosten zouden aanzienlijk zijn. En het belangrijkste is dat rechtzaken aangespannen door locale belangenorganisaties mee moeten worden genomen in de besluitvorming.
De locale buurtorganisatie Red Het Blauw stelt dat de Gemeente zegt dat de reden van het niet wijzigen van de bestemmingsplannen voor dit gebied zou zijn dat dit te veel kost. Dit terwijl het doorzetten van de aanleg van een luxe jachthaven ook grote kosten met zich meebrengt – die uiteindelijk door de bevolking in belasting betaald zal moeten worden.
Nog een toekomstig slachtoffer van de bouw-waanzin, Cruquiusweg 91
Bewonersbelangenorganisaties hebben over het algemeen veel kritiek op de manier waarop de gemeente blindelings haar plannen doorzet. Vooral Red Het Blauw, een organisatie die ook met het doel zich te verzetten tegen het jachthavenproject werd opgericht en die het beleid van de stad oneerbiedig en onverantwoordelijk noemt.
De manier waarop deze organisaties er tegen aankijken is dat de gemeente een organisch, cultureel en historisch rijke buurt wil vervangen voor prestigieuze gebouwen waar Amsterdam financieel gezien van zal profiteren, maar die geen culturele of historische waarden bezitten. Ze zien de plannen als stadsvernieuwing op zijn ergst. Waarom zou er prioriteit moeten worden gegeven aan anonieme hotel gasten en hooggeplaatste kantoorpiefen in plaats van aan de multiculturele lange termijn inwoners van dit gebied? Waarom deze haast perfect gevormde buurt omtoveren tot een speeltuin van de bedrijfswereld net zoals met andere delen van Amsterdam al is gebeurd?
Bloeiende leegstand op de Cruquiusweg
We kunnen ons afvragen of gebruikers zullen staan te dringen aan de deur, zoals de gemeente zich voorstelt. In 2009 werd een hoogst modern kantoor complex op Cruquiusweg 94-100 geopened, optimistisch ‘De Nieuwe Vaart’ genoemd.
Vandaag de dag laten de grote ramen niets anders zien dan anti-kraak posters. Op de website is de wanhoop van de eigenaar te lezen, omdat het gebouw ‘per direct’ ‘te huur of te koop’ staat.
Speculanten als Amvest en Woensbergen BV zijn al jaren bezig in het gebied, ze kopen kapitaalgoederen op en laten vervolgens de panden leeg, om er op een bepaald moment later flink van te kunnen profiteren. In de toekomst, mocht de jachthaven er werkelijk komen, zal de taak van het betalen van de nieuwe infrastructuur worden gedragen door de belasting betalers van de gemeente Amsterdam, terwijl de speculanten daarentegen hun portefeuille flink zullen zien groeien.
De bedoelingen van deze firma’s worden duidelijk wanneer we kijken naar de Dapper en Czaar Peter buurt, waar soortgelijke angstaanjagende scenario’s zich al hebben voorgedaan, zij het op een minder kluchtig schaal dan de plannen voor het Zeeburgpad/Cruquiusweg gebied: na verschillend tussenhandel, zijn de oorspronkelijke bewoners van het gebied, de sociale huurders, weggedreven, zodat geldwolven de voormalig sociale huurwoningen konden verkopen aan de “hogere” lagen van de bevolking. Een duidelijk voorbeeld van het steeds verder uitspreidende proces van gentrificatie.
Toekomstig pretpark voor yuppen, Cruquiusweg 78 t/m 82
Zoals eerder al vernoemd zijn belangenorganisaties als ‘Red Het Blauw’ en Vereniging Zeeburgs Boten Overleg’ al jaren verwikkeld in een juridische strijd met de gemeente over de ontwikkelingsplannen; de gemeente aan de andere kant heeft nochtans elke vorm van bewonersinspraak geweigerd.
De laatst gedenkwaardige gebeurtenis van het gebied was in 2009, namelijk de sloop van een honderd jaar oude pier en honderd jaar oude pakhuizen, voormalig gelegen aan de Zeeburgkade en de Cruquiusweg. Een burger comité eiste al in 2006 dat de gebouwen, waarvan zij vonden dat ze bepalend waren voor het karakter van de buurt, toegevoegd zouden worden aan de Nationale Monumenten lijst. Het verzoek voor deze rechtszaak liep nog als de gebouwen zijn gesloopt. Bovendien gebeurde dit op een dubbel illegale manier: Mussen en vleermuizen hadden huisvesting gevonden in de meest vervallen huizen, en beide soorten zijn als beschermde diersoorten opgenomen in de Nederlandse Flora en Fauna wet.
In de periode direct voorafgaand aan de sloop van de gebouwen, hebben burgers, veel van hen bewoners in de directe omgeving van de gebouwen, zichzelf georganiseerd en campagne gevoerd zowel door gerechtelijke procedures als ook door directe actie, als bezetting van de gebouwen en de terreinen eromheen. Een groep krakers heeft hen toen geholpen met een solidariteit actie, hopende een democratisch dialoog tussen burgers en gemeentebestuurders op gang te brengen, wat de Gemeente de jaren ervoor altijd had geweigerd. Hierin werden de krakers gesteund door meer dan tien organisaties, onder hen het Zeeburg deel van de Socialistische partij, groen links, en evenzo expertenorganisaties in bescherming van architectonische erfgoed als Cuypergenootschap en het Atelier van Bouwmeesters. De voormalige locaties van de pakhuizen zijn vandaag de dag nog steeds leeg.
Zeeburgerpad 54, voormalige bakkerij gekraakt in april 2005
Andere kraakpanden in de buurt waren het in 2005 gekraakte Zeeburgpad 54, een voormalige bakkerij. Het werd ontruimd voor sloop en het terrein waar het gebouw op stond is sindsdien braakliggend terrein. In 2006, werd Cruquiusweg 79 gekraakt, kort daaropvolgend ontruimd om het vervolgens weer leeg te laten. Het werd herkraakt, weer ontruimd, waarop leegstand wederom het gevolg was. In april 2011 kraakte een groep mensen Zeeburgpad 13-14, eigendom van een speculant in het bezit van een groot kapitaal in vorm van leegstaande panden in het gebied. Het besproken huis werd drie maanden later ontruimd.
Nu wil de gemeente de Cruquiusweg 86 ook toevoegen aan de lijst van troosteloosheid. Zoals hiervoor al beschreven ‘is de hoeveelheid leegstaande vierkante meters op de Cruquiusweg indrukwekkend.’ Het gebied word kunstmatig onderdrukt door het arrogante, hebzuchtige, haast autistische beleid van de gemeente Amsterdam, die de laatste jaren in deze kwestie systematisch weigeren samen te werken met de bevolking. Dwingend door hun onredelijke en uiteindelijk verwoestende plannen negeren zij een van de leerstellingen die legaal is geïntegreerd in de Nederlandse democratie.
Gekeken naar een buurt die al jaren aan het strijden is, en welke situatie zelf deel is van een stadsbrede klassenstrijd van de langzamerhand ondergeschikte laagste lagen van de bevolking van karakteristieke buurten, verwijderd om ruimte te maken voor winstgevendheid, is de woongroep van de Cruquiusweg 86 niet van plan de buurt die zij zo lief hebben in de steek te laten.