HOOFDSTUK 5
RECHTEN

Zie http://squat.net/rotterdam/images/basic_laws_20_03-09.pdf voor een overzicht van relevante wetgeving en aanvullende jurisprudentie ( = eerdere rechtelijke uitspraken). Hier een summier overzicht van de tekst van de meest belangrijke wetsartikelen. Voor een uitgebreide bespreking van de artikelen 138 en 429 sexies Wetboek van Strafrecht (Sr.), raadplege men de aanbevelenswaardige scriptie van Marcel Schuckink Kool, ‘Rechtspositie van krakers jegens de overheid’ te downloaden vanaf http://www.squat.net/rotterdam/images/kraak-scriptie.pdf.

Voor de meest actuele wetssteksten: www.overheid.nl -> wet- en regelgeving
Ambtsinstructie voor de politie enz.
artikel 2
De ambtenaar legitimeert zich met het legitimatiebewijs dat aan hem is verstrekt:
a. bij het optreden in burgerkleding ongevraagd, tenzij bijzondere omstandigheden dit onmogelijk maken, en
b. bij optreden in uniform, op verzoek daartoe.

Grondwet
artikel 12
Het binnentreden in een woning zonder teostemming van de bewoner is alleen geoorloofd in de gevallen bij of krachtens de wet bepaald, door hen die daartoe krachtens de wet zijn aangewezen.

Algemene Wet op het Binnentreden
artikel 2 (schriftelijke machtiging)
lid 1: voor het binnentreden in een woning zonder toestemming van de bewoner is een schriftelijke machtiging vereist, tenzij en voor zover bij wet aan rechters, rechterlijke colleges, leden van het openbaar ministerie, burgermeesters, gerechtsdeurwaarders en belastingdeurwaarders de bevoegdheid is toegekend tot het binnentreden in een woning zonder toestemming van de bewoner. De machtiging wordt zo mogelijk vertoond.

lid 3: een schriftelijke machtiging is niet vereist, indien ter voorkoming of bestrijding van ernstig en onmiddelijk gevaar voor de veiligheid van personen of goederen terstond in de woning moet worden binnengetreden.

artikel 1 (legitimatie en melden doel van binnentreden)
lid 1: Degene die bij of krachtens de wet belast is met de opsporing van strafbare feiten of enig ander onderzoek (…), is verplicht zich voorafgaand te legitimeren en mededeling te doen van het doel van het binnentreden. (…)

Wetboek van Strafrecht

http://wetten.overheid.nl/BWBR0001854

artikel 138
lid 1: Hij die in de woning of het besloten lokaal of erf, bij een ander in gebruik, wederrechtelijk binnendringt of, wederrechtelijk aldaar vertoevende, zich niet op de vordering van of vanwege de rechthebbende aanstonds verwijdert, wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste zes maanden of geldboete van de derde categorie.

Wanneer bovenstaand artikel door ambtenaren in functie wordt overtreden, dan komt er op grond van artikel 44 Sr. een strafverhoging bij:

Artikel 44
Indien een ambtenaar door het begaan van een strafbaar feit een bijzondere ambtsplicht schendt of bij het begaan van een strafbaar feit gebruik maakt van macht, gelegenheid of middel hem door zijn ambt geschonken, kan de op het feit gestelde straf, met uitzondering van geldboete, met een derde worden verhoogd.

artikel 429 sexies
lid 1: Hij die een door hem wederrechtelijk in gebruik genomen woning of gebouw, waarvan het gebruik door de rechthebbende niet meer dan twaalf maanden voorafgaande aan die wederrechtelijke ingebruikname is beëindigd, op vordering van of vanwege de rechthebbende niet aanstonds ontruimt, wordt gestraft met hechtenis van ten hoogste vier maanden of geldboete van de derde categorie.
Het recht op water en elekriciteit staan respectievelijk opgenomen in art. 3P en art. 16 e.v. van de Elektriciteitswet. Het recht op woonruimte staat onder meer opgenomen in de Grondwet en artikel 11 van International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights:
1. The States Parties to the present Covenant recognize the right of everyone to an adequate standard of living for himself and his family, including adequate food, clothing and housing, and to the continuous improvement of living conditions. The States Parties will take appropriate steps to ensure the realization of this right, recognizing to this effect the essential importance of international co-operation based on free consent.
Opgepakt? Rechten in de cel:
Het navolgende is deels overgenomen van het arrestantenpamflet van arrestantengroep Amsterdam, zie www.arrestantengroep.nl. De belangrijkste procedurele bepalingen staan opgenomen in het Wetboek van Strafvordering.
(Zogenoemde arrestantengroepen, kort gezegd, verblijven bij acties op een andere locatie en zien er op toe dat iedereen die eventueel opgepakt wordt ondersteuning van buiten krijgt en wordt bijgehouden wie er vrij komt en nog vast zit.)

De politie is verplicht je te vertellen waarvoor je bent gearresteerd.
Als je gearresteerd bent kan de politie je 6 uur vasthouden, je fouilleren en al je persoonlijke spullen afnemen. Als je jouw naam niet noemt kan de politie je nog 6 uur extra vasthouden voor onderzoek naar je identiteit. De politie is dan gerechtigd om foto’s en vingerafdrukken te nemen. (NB. De tijd tussen 12 uur `s nachts en 9 uur `s ochtend telt niet mee.)
Als je wordt verdacht van een overtreding moeten ze je na deze 6 tot 12 uur laten gaan. Ze zullen je misschien andere dingen vertellen, dus laat je niet intimideren.
Je kunt ook in verzekering worden gesteld, dan kan de politie en justitie je max. 3 dagen en 15 uur vasthouden voor onderzoek, op verdenking van het plegen van een misdrijf. Je hebt dan recht op je eigen advocaat, daar moet je zelf om vragen! Accepteer geen piketadvocaat of smoesjes van de smeris dat ze dit niet kunnen regelen.
Willen ze je langer vast houden moet je binnen deze drie dagen en 15 uur voor een onderzoeksrechter worden gebracht voor verlenging van het voorarrest anders moet je worden vrijgelaten. Ze kunnen het voorarrest van 10 dagen en daarna 3 x 30 dagen verlengen. Je advocaat kan je hier verder over inlichten.
Je hebt ook recht op vegetarisch/veganistisch eten en wanneer nodig medische hulp. Eis dit; de politie zal namelijk hier erg moeilijk over kunnen doen.
Vrouwen mogen alleen voor vrouwelijke agenten worden gefouilleerd, mannen door mannen.

Wie het naadje van de kous wil weten, surft naar www.arrestantengroep.nl. Ook in ‘Tips tegen de Tralies’, on-line op http://www.burojansen.nl/publicatie_item.php?id=38, staat zeer leesbare tekst opgenomen over dit onderwerp. Voor een kraakactie beland je in principe nooit in de gevangenis of in een huis van bewaring; volledigheidshalve (en wie weet vooruitlopend op een eventueel kraakverbod) toch nog een leestip over je rechten in de bak: ‘het Bajesboek*’ van G. de Jonge.

Op http://plakplaats.topcities.com/strafrecht/vrijheidsbeneming.html staat een overzicht opgenomen van wet- en regelgeving ten aanzien van vrijheidsbeneming vanwege de overheid:

Besluit beheer regionale politiekorpsen
o.a. regels zodra in de politiecel
Informatie die bij de regeling van het beheer van de regionale politiekorpsen hoort
o.a. regels zodra in de cel
Regeling politiecellencomplex
uitsluitend regels wanneer in de cel
Ambstinstructie voor de politie, de Koninklijke marechaussee en de buitengewoon opsporingsambtenaar
regels in de cel maar ook daarbuiten
Pentitentiaire beginselenwet
In penitentiare inrichtingen (niet in de politiecel)

WAT TE DOEN BIJ ILLEGALE ONTRUIMING!

1) aangifte
Wanneer de politie een pand ontruimt of op enige wijze het pand betreden heeft zonder toestemming van de bewoners terwijl ze eigenlijk daartoe niet bevoegd waren, dan is er sprake van huisvredebreuk door ambtenaren in functie. Hoewel iedere situatie anders is, is het geen gek idee om hier aangifte van te doen, omdat dit in principe een vrij ernstig feit is.

2) klacht over niet vervolgen
Nadat je aangifte hebt gedaan, kan het voorkomen dat er niets mee wordt gedaan. Om tenminste het onderste uit de kan te halen, kun je bij het openbaar ministerie een ‘klacht over niet vervolgen indienen’ (artikel 12 Strafvordering).

3) klagen over politiehandelen
Op het moment dat de politie buiten zijn boekje treedt, is het in het algemeen belang dat zij er niet mee wegkomen zonder er ooit meer iets over horen. Meestal gebeurt er echter niets met zo’n klacht. Als de agenten het zo bont hebben gemaakt dat de lokale politiek zich ermee zou moeten bemoeien, sta je uiteraard sterker wanneer je een of meerdere klachten hebt ingediend. Bij deze procedure is het zaak dat er foto’s worden gemaakt van alles dat kan bijdragen aan bewijs tot het onaanvaardbare handelen. Het is verstandig om hier niet al te lang mee te wachten. Je kunt natuurlijk zelf de klachtprocedure beginnen maar het Justitieel Klachtenburo (JKB) helpt hier kostenloos bij.

4) klacht bij gemeentelijke / nationale ombudsman
Wanneer je reeds bij de politie geklaagd hebt en er niets met de klacht wordt gedaan, kun je terecht bij de nationale ombudsman. De uitspraak is niet bindend maar er wordt in de praktijk veel waarde aan gehecht.Wanneer de politie bijvoorbeeld schade heeft veroorzaakt of onrechtmatig spullen in beslag heeft genomen, moet het wel erg raar lopen wil de burgerlijk rechter geen schadevergoeding toekennen wanneer er een veroordelend rapport van de nationale ombudsman ligt (www.obudsman.nl).
Indien tevens de gemeente betrokken is geweest bij onbehoorlijk handelen, kun je ook een klacht indienden bij de gemeentelijke ombudsman. Deze behandelt geen klachten over de politie. http://www.ombudsman.rotterdam.nl/

5) pers informeren
Illegale ontruimingen vinden, gelukkig, niet elke dag plaats. Wanneer de politie zich misdraagt kan dit nieuwswaarde hebben. In dat geval kun je je strijd kracht bijzetten door de pers op de hoogte te brengen. Verwerk in je persbericht waarom het pand zo lang leegstond. www.persberichten.pagina.nl

Herkraak
Wanneer er enkel een ander slot op de deur is gezet en er verder niets is gebeurd, kan het vruchten afwerpen om dezelfde dag nog het pand terug te kraken. Zoek eventueel rechtshulp. Laat je niet uit het veld slaan als je werd ontruimd uit een pand dat dat gewoon een jaar leegstond: de aanhouder wint!

Inbeslagname
Wanneer er bij een ontruiming tevens spullen in beslag worden genomen, brengt artikel 94 lid3 Sv met zich mee dat er zoveel mogelijk een bewijs van ontvangst wordt afgegeven. In de praktijk wordt deze bepaling welhaast zonder enige uitzondering in de wind geslagen. Daarom is het belangrijk om direct op te schrijven wat er allemaal is meegenomen en zo snel mogelijk een advocaat in te schakelen. Als je geen namen van agenten hebt, dan kan de datum en het adres van de melding een aanknopingspunt bieden. Krakers zonder advocaat worden in deze situatie meestal van het kastje naar de muur gestuurd in de hoop dat ze het er uiteindelijk bij zullen laten. Deze manier van handelen is uiteraard laakbaar en valt onder de delictsomschrijving van verduistering, artikel 321 Sr.

Verder naar Hoofdstuk 6