KRAAKHANDLEIDING

2. De voorbereiding

Kraken is niet iets om onbezonnen aan te beginnen. Het vraagt enige voorbereiding. Zonder die voorbereiding kom je in onnodige problemen terecht. De kraak op voorhand goed doorpraten en voorbereiden is dus je eerste opdracht ...

2.1 Een leegstaand pand zoeken

Alles begint natuurlijk met het zoeken van je toekomstige woning. Er staan meer dan genoeg huizen en panden leeg die je zou kunnen kraken. Spring eens op je fiets of maak een wandelingetje in de buurt waar je graag zou wonen en je zult wel het een en ander vinden. Maak een lijstje met potentiële adressen en duidt daarop voor- en nadelen aan.

• kijk eens goed naar binnen (staan er nog veel dingen binnen, ligt er werkmateriaal?). Kijk ook of er veel en vergeelde post ligt. Waarschijnlijk is er dan al lang niemand meer geweest. Dit doe je door even door de brievenbus te gluren. Dit luikje geeft je meteen een nuttig kijkje in het huis. Vaak blijkt hieruit al meteen dat er toch iemand verblijft.
• Kijk of de tuin wordt onderhouden.
• Zie je eventueel spinnenwebben aan de deuren?
• Bel eens aan (werkt de bel, dan is de elektriciteit nog aangesloten) en hou een of ander smoesje klaar, vraag bv. de weg naar een straat als er iemand opendoet.
• Kijk of er 's avonds licht brandt.
• Steek een papiertje tussen de deur en ga later kijken of het er nog zit.
• Als de rolluiken lange tijd toe zijn dan zijn de bewoners of met vakantie of zijn ze al lang vertrokken.
• Vat post in een bushokje of een buurtcafé en hou het huis een tijdje in de gaten.
• Je kan ook altijd een praatje slaan met de buren bv. vragen of het huis te huur staat. Zorg ervoor dat je er niet te opvallend uitziet en begin zeker niet over kraken. Let op alarmsystemen. Leegstaande woning hebben doorgaans geen alarmsystemen. Als je een alarmsysteem ziet dan wordt het pand misschien nog gebruikt (bv. als opslagruimte). Sowieso wil je niet dat deze afgaan tijdens de voorkraak.
• Veel mensen denken dat een huis in slechte toestand ook per definitie leeg staat. Helaas heeft de ervaring geleerd dat hier vaak bejaarden wonen of personen met een handicap.
• Wanneer je vrij zeker bent van je zaak kan je ook binnen een kijkje gaan nemen (zie ook voorkraak). Zorg hierbij dat je niet gezien wordt, ga bij voorkeur langs de achterzijde naar binnen (eventueel via een openstaand raam of keldergat) en laat zo weinig mogelijk sporen na, zeker geen sporen van inbraak. Maak meteen van de gelegenheid gebruik om de staat van het huis op te nemen: Is er (een mogelijkheid om) water, elektriciteit en gas (aan te sluiten)? Valt het pand nog op te knappen en welke werken zal je moeten uitvoeren om het pand gezond en leefbaar te maken? Let op vochtplekken, schimmels op de muren, lekken in het dak, ...
• Staan er nog veel spullen van een vorige bewoner? Let op wanneer je een pand betreedt waarin de hele inboedel nog aanwezig is. Ons advies: maak liefst dat je zo snel mogelijk weer weg bent. Huizen die nog vol spullen staan, worden beter niet gekraakt. Je kan dan aangeklaagd worden voor inbraak en diefstal.
• Bekijk meteen ook welke materialen je zult nodig hebben tijdens de kraak. Hoe ga je het beste onopgemerkt naar binnen? Welke sloten moet je vervangen? Hoeveel ingangen zijn er? Welk barricademateriaal zal je nodig hebben?

Bedenk goed wat je zou willen doen met je pand en wat voor pand je hiervoor nodig hebt? Politieke/sociale kraak: ruimte voor volkskeuken, lezingen, weggeefwinkel, concertruimte, infoshop, café, vergaderruimte etc. Woonkraak/stille kraak: voldoende kamers voor alle toekomstige bewoners, valt elektriciteit, water en/of gas nog aan te sluiten, sanitair...

Als je denkt iets gevonden te hebben, hang je voor de kraak beter niet teveel rond in de buurt van het huis. Dat kan de aandacht van buren en agenten trekken. Houd je plannen verder stil tot na de kraak. Breng alleen die mensen die het moeten weten, op de hoogte van je plannen (je medebewoners en andere mensen die willen helpen met de kraak).

2.2 Het onderzoek

De informatie die je tot nu toe verzameld hebt is nog onvoldoende betrouwbaar. Het is belangrijk zoveel mogelijk harde informatie te verzamelen alvorens je gaat kraken.

2.2.1 Wie is de eigenaar?

Verzamel eerst zoveel mogelijk informatie over de eigenaar van het pand. Eigendommen van de stad (of een andere overheid) zijn vaak een pluspunt, omdat er geen rechtstreeks persoonlijk belang in het spel is. Bovendien viel er in het verleden soms te onderhandelen over voorwaarden. Kraken van een bedrijf kan voordelig zijn als het weinig korte termijninteresse heeft in het gebouw. Anderzijds is er voor bedrijven vaak geen financiële belemmering om tot ontruiming over te gaan. Kraken van een particuliere eigenaar ligt meestal het moeilijkst, maar je kan geluk hebben (overleden, erfeniskwesties, verhuisd naar het buitenland...). Je kan de eigenaar van een pand op het spoor komen op het kadaster. Hiervoor heb je enkel het adres van het pand nodig, dus geen uitleg waarom je de naam van de eigenaar zoekt en anders moet je maar iets verzinnen, je zou het willen kopen bijvoorbeeld. In Gent vind je het Kadaster in de Savaanstraat 11 bus 7. Er wordt wel 4,20 euro aangerekend voor de verleende informatie. In tegenstelling tot de informatie van buren of de adressering van de post is het kadaster betrouwbaarder. Let op: de informatie van het kadaster kan wel een beetje verouderd zijn (bv. als het pand net de vorige week verkocht werd en die informatie nog niet is doorgestroomd tot bij het Kadaster).

Wanneer je de naam hebt is het ook redelijk eenvoudig om uit te vinden waar die persoon nu woont door te zoeken in de Witte Gids. Zo heb je ook meteen het telefoonnummer om contact te leggen na de kraak.

Als de eigenaar een rechtspersoon (meestal een bedrijf: NV, BVBA, ...) is, kan je meer informatie bekomen door het dossier van deze rechtspersoon in te kijken op de griffie van de Rechtbank van Koophandel , Dienst Vennootschappen en VZW's (in Gent: Opgeëistenlaan, 401 E). Zoek de betreffende rechtspersoon eerst op in de databanken van het Staatsblad en noteer het ondernemingsnummer. Hiermee krijg je vlot informatie bij de griffie.

2.2.2 Welke plannen heeft de eigenaar met de woning?

Belangrijker nog dan de naam van de eigenaar is te weten komen of er plannen (zoals bouwaanvragen en sloopvergunningen) zijn met het pand. Die informatie kan je opvragen op de dienst Stedenbouw (Administratief centrum, Woodrow Wilsonplein). Deze informatie is openbaar, de dienst is dus verplicht je die informatie te geven. Mochten ze lastig doen, kan je altijd beroep doen op het recht op openbaarheid van bestuur.

Waarom is die informatie zo belangrijk? Als een pand te koop, te sloop of te huur staat, of als er bouwvergunningen (of een aanvraag tot...) voor zijn, kan de eigenaar je vrijwel onmiddellijk op straat zetten. Zoek in de eerste plaats iets waarvoor er geen of slechts zeer vage plannen zijn. Kraak best geen panden waar duidelijk verbouwingsplannen mee zijn of die recent te koop of te huur staan, aangezien je dan een grote kans hebt om er snel uit te vliegen. Wat natuurlijk niet betekent dat een bordje 'te koop' of 'te huur' een eeuwigdurende immuniteit moet geven. Een woning die met een dergelijk bordje heel lang leeg blijft staan, betekent misschien gewoon dat de eigenaar er een onredelijk hoge prijs voor vraagt. Kijk in het geval van bouwvergunningen ook naar de datum. Bouw- en sloopvergunningen zijn maar 2 jaar geldig. Deze staat vermeld op de affiche die altijd zichtbaar op het pand zou moeten hangen.

Een slooppand kan wel tot de mogelijkheden behoren, als het nieuwe bouwproject vermoedelijk nog even op zich zal laten wachten (omdat het project bijvoorbeeld nog niet de nodige vergunningen heeft of omdat het om een omstreden nieuwbouwproject gaat). Slooppanden zijn bovendien vrij veilig om te kraken aangezien schadeclaims vanwege de eigenaar vrij onwaarschijnlijk zijn (pas op: het is wel al gebeurd).

Je kan natuurlijk ook de eigenaar opbellen (indien nodig met een excuus, je bent een geïnteresseerde koper/huurder bvb.) en vragen naar zijn plannen. Als hij niet geïnteresseerd is om te verkopen of te verhuren, dan kan je het pand misschien wel kraken. Waarschijnlijk is er sprake van speculatie of misschien weet de eigenaar niet wat hij met zijn woning wil aanvangen. Indien je de eigenaar al in dit stadium contacteert, is het soms beter om een mail te sturen of om te faxen, omdat je dan het antwoord op papier hebt (wat eventueel nuttig kan zijn indien het tot een rechtszaak komt).

Als je echt je identiteit niet zomaar kunt of wilt vrijgeven (bv. omdat je je in een precaire situatie bevindt), laat dan eventueel iemand anders contact opnemen met de eigenaar.

Andere interessante informatie: Hoe lang staat het pand al leeg? (erg belangrijk) Waarvoor werd het vroeger gebruikt? Is het een beschermd monument? Hoeveel is het waard?...

Belangrijk: Geef alle informatie, ook over ongeschikte panden, door aan het infopunt! Daar wordt ze bijeengehouden en kunnen anderen ze raadplegen. Kwestie van dubbel werk te vermijden. Sommige panden zijn bijvoorbeeld al verschillende keren door verschillende mensen 'gekadasterd'. Informatie uitwisselen spaart soms tijd, moeite en geld uit en het is goed voor de algemene samenwerking. Houd deze informatie ook zelf bij, dit kan bruikbare informatie zijn om je juridisch verweer tegen een ontruiming voor te bereiden.

2.3 Praktische voorbereidingen

Eenmaal je een geschikt pand gevonden hebt en alle nodige informatie verzameld hebt, kan je aan de echte voorbereiding beginnen. Het is altijd beter in groep te kraken. Je staat sterker en voorkomt een illegale ontruiming gemakkelijker. Het is belangrijk als groep samen te zitten en de situatie te bespreken. Deze plannen houd je binnen de groep; ga ze dus niet overal rondbazuinen. Het eerste punt op de agenda is de voorkraak(zie verder). Leg hiervoor een datum vast en bespreek wat je allemaal zal nodig hebben. Afhankelijk van de situatie kan dit verschillen.

Bepaal op voorhand je strategie. Bespreek voor je effectief een pand kraakt, hoe je om zal gaan met een ontruiming, een ontruimingsbevel, enz. Cruciale vragen daarbij zijn of jullie je eventueel via juridische weg willen verdedigen of niet, en of je eventueel je identiteit wil vrijgeven of niet. Verderop meer hierover. Ook is het belangrijk te bespreken hoe je met de eigenaar wilt omgaan (wil je onderhandelen om eventueel tot een overeenkomst te komen of niet?), met de buurt, met de media en met de politie. Als je de pers wilt contacteren, bereid je op voorhand je perswerking voor (maak een persverklaring, stel een perswoordvoerder aan, verzorg je perscontacten, ...)

Bespreek ook op voorhand met je groep wat je precies met je pand wil doen. Is dat enkel wonen of ook voor andere activiteiten die je er eventueel wilt organiseren (bv. ateliers, concerten, volxkeukens, ...)?

We spreken ons niet uit over wat de beste werkwijze is. Maar wel belangrijk is dat je groep dit vooraf doorgepraat heeft en dat er een duidelijke keuze is gemaakt.