Stalen Vondeltunnel goedkoop, veilig en snel bouwen

Imca-dochters willen markt veroveren met nieuwe vinding

Amsterdam. 27-09-2001, Frans van den Berg

In de enorme hallen in Amsterdam-Noord, waar voorheen schepen werden gebouwd, moeten straks de stalen elementen voor de Vondeltunnel worden gemaakt. Per binnenvaartschip worden de delen naar de Waarderpolder gevaren, waar ze aan elkaar worden gemaakt. Zo ontstaat langzaam een stalen rups die door een voorgebaggerde geul in de Spaarnebodem naar Haarlem-Noord wordt getrokken. Zonder hinder voor het scheepvaartverkeer wordt zo in korte tijd de tunnel aangelegd.

Een schets van de bouw van de stalen tunnel. De losse stalen tunneldelen worde per schip en vrachtwagen aangevoerd en in een loods aan elkaar gemaakt. De stalen rups wordt daarna stukje bij beetje door een voorgebaggerde geul op de bodem getrokken.

Althans, zo ziet Edwin Hamelijnck zijn droomproject werkelijkheid worden. De directeur van Nista staalconstructies in Amsterdam-Noord is al vijf jaar bezig met het uitwerken van zijn plan voor een stalen tunnel. "Overal zie je betonnen tunnels. Maar staal is dertig procent goedkoper dan beton en dat spreekt ons als staalbedrijf natuurlijk aan. Daarnaast worden er momenteel zoveel tunnels aangelegd, dat het enige bouwdok voor tunnelsegmenten in Nederland, bij Barendrecht, continu bezet is. Verder heeft het scheepvaartverkeer hinder van de bouw."

Alleen in Amerika is een keer een stalen tunnel gemaakt uit één stuk. Hamelijnck gaat uit van allemaal losse elementen, die desnoods bij verschillende bedrijven worden gemaakt. Per boot of zelfs vrachtwagen worden die naar het bouwterrein gebracht in een loods worden de elementen aan elkaar gemaakt. Een flexibele verbinding zorgt er voor dat de slang van tunneldelen beweegbaar is en daardoor in zijn geheel eerst vanaf de kant naar beneden wordt getrokken en dan weer naar boven naar de andere oever. Stukje bij beetje wordt de tunnel door de gebaggerde geul gesleurd. Een methode die twee keer zo snel is als het bouwen en afzinken van betonnen elementen.

In Haarlem zou de eerste 'sleurtunnel' kunnen komen. Dinsdag deed tijdens een bijeenkomst Enk de Vlieger, directeur van Imca Vastgoed, het aanbod om de Vondeltunnel voor eigen rekening en risico te bouwen. De gemeente kan de tunnel dan leasen. Imca, die veel vastgoedbelangen in de Waarderpolder heeft, wil de polder zo toch de nieuwe oeververbinding geven die de gemeente niet kan betalen. Vorige week maakte Haarlem bekend dat slechts 15 miljoen gulden voor een tunnel beschikbaar is, terwijl de gemeente ervan uitgaat dat de aanleg 100 miljoen gulden kost.

Sinds drie jaar is Nista een onderdeel van de imca-dochterondememing DCG, geleid door neef Ruud de Vlieger. Onder DCG vallen ook Shipdock en de voormalige Haarlemse kranenbouwer Figee. Als een grote cluster werken deze bedrijven nu samen in Amsterdam-Noord. "Het concept voor een stalen tunnel is niet zomaar een experiment. Het is echt serieus. We hebben één miljoen gulden subsidie van het ministerie van economische zaken gekregen. Voor de realisatie is het bedrijf Nista Tunnelbouw opgericht, waarin grote bedrijven als Boskalis, Volker Stevin en Hageveld Holding deelnemen. Die kunnen zich echt geen fiasco permitteren. Zo wordt serieus geprobeerd opdrachten voor de tweede Coentunnel en de ondergrondse verlenging van de A4 door Delftland binnen te halen. We hebben namelijk een aangepaste bouwmethode voor tunnels onder weilanden. Verder is onze tunnel uitvoerig getest door TNO en daarbij bleek dat bij brand de tunnel veiliger is", benadrukt Hamelijnck.

De directeur schat in dat een 250 meter lange Vondeltunnel, mits die gewoon uit twee rijstroken bestaat, grofweg 60 miljoen gulden kost. Dat is veertig miljoen minder dan Haarlem aanvankelijk dacht. Hoeveel de jaarlijkse lasten voor Haarlem zijn, kan hij niet aangeven. "Dat hangt af van de periode waarover het wordt uitgesmeerd. Verder kunnen wij meteen voor het onderhoud zorgen. Je kan dan een contract voor twintig of zelfs honderd jaar maken. Dat een bedrijf de aanleg betaalt zie je steeds meer. Er komen steeds meer publiek private samenwerkingen. Waarom dan niet voor de Vondeltunnel?"