Zware tijden voor malafide pandjesbaas

De Wet Bibob kan dubieuze huiseigenaren het leven flink zuur maken. Dankzij de wet kan een vergunning voor een nieuwe fundering zomaar geweigerd worden. Krakers zien kansen.

Volkskrant, 1 juni 2006

Achtergrond Van onze verslaggevers Marc van den Eerenbeemt, Merijn Rengers

Wat de Wet Bibob toch zou kunnen betekenen voor de kraakbeweging! De opwinding bij het Amsterdamse Spekulatie Onderzoeks Kollektief (Spok), is groot. Als de gemeente haar plicht doet, zal iedere malafide pandjesbaas het in Amsterdam verdomd moeilijk krijgen. En de kraakbeweging kan daarbij een handje helpen.

Bij Spok, gehuisvest in een kelder nabij het Centraal Station, ligt de nieuwste editie van zakenglossy Quote, altijd dol op vastgoedbaronnen, naast actieliteratuur van de kraakbeweging. Het degelijke vakblad Vastgoedmarkt slingert tussen uitpuilende asbakken. Twee computers, vol informatie over Amsterdamse panden en pandjesbazen, draaien overuren.

Zomaar een voorbeeld, zegt Spok-onderzoeker Martin. Op het scherm verschijnen gedetailleerde gegevens over een Marokkaanse Amsterdammer die in hoog tempo 35 panden kocht. ‘Zit geen cent hypotheek op!’ En dan is er het pandje in de Leidsebuurt waar wasserette De Schoonheid is gevestigd, eigendom van een van de Turkse medeverdachten van Willem Holleeder.

Het pand waarin die wasserette is gevestigd, krijgt een nieuwe fundering, weet kraker Michel. En bij een nieuwe fundering hoort een vergunningsaanvraag. Spok-onderzoeker Gert Jan veert op: ‘Wie heeft die vergunning aangevraagd? Check je buurt, jongen. Daar moeten we op af!’

Michel, kraker in dezelfde straat, kan melden dat Stadsdeel Centrum al is geattendeerd op de aanhouding van de wasseretteman. Bij dezelfde gelegenheid werd het stadsdeel gewezen op de vergunningsaanvragen van vastgoedondernemer David Beesemer. Die wordt eveneens genoemd in de Holleeder-zaak. Hij kocht onlangs het kraakpand van Michel.

Er schort wat aan de integriteit van de aanvragers, zeggen de krakers. Dus moeten de aangevraagde vergunningen worden geweigerd. In de Amsterdamse Saenredamstraat is zo’n opzetje al eens gelukt, vertelt Martin. De eigenaar werden, na een melding van de krakers over mogelijke criminele activiteiten, door de gemeente indringende vragen gesteld. Een duidelijk antwoord bleef uit en de vergunning werd geweigerd.

Natuurlijk heeft de wet Bibob nare kantjes, beseffen ze bij Spok. De wet heeft wat weg van het Berufsverbot waarmee in Duitsland ooit de linkse beweging werd gedwarsboomd. Gert Jan: ‘Je moet zelf maar zien aan te tonen dat je bonafide bent.’

Elke controle op de vastgoedmarkt ontbreekt nu, zegt Spokker Clemens. ‘Als je de ene sector zwaar controleert, zoals de aandelenmarkt, dan stroomt crimineel geld naar een andere sector. En dat is het onroerend goed. Het Nederlandse vastgoed trekt zo buitenlandse criminele investeerders aan. En dat verpest de huizenmarkt.’

Martin is optimistisch over de mogelijkheden van de wet Bibob. Maar zorg heeft hij ook: ‘We hebben het vermoeden dat de gemeente niet echt wil doorstoten. Hebben ze er wel echt belang bij als al het foute geld uit de stad verdwijnt?’